Informatie voor zorgverleners
Met de Whitebox kunnen huisartsen op een veilige manier patiëntgegevens uitwisselen met andere zorgverleners, zoals de huisartsenpost, apotheker of specialist van de betreffende patiënt.
In eerste instantie richten we ons op uitwisseling van een waarnemend arts of huisartsenpost. In een later stadium kan de huisarts ook andere zorgverleners, zoals apotheek of ziekenhuis (bij een verwijzing) gericht toegang geven tot medische gegevens van een patiënt.
Informatie voor huisartsen
De Whitebox is een wit kastje in uw praktijk, waarmee u zelf de toegang voor andere zorgverleners eenvoudig regelt, per patiënt. Koppeling met het huisarts informatiesysteem (HIS) is makkelijk, en u kunt individueel voor het systeem kiezen, onafhankelijk van andere zorgverleners. Op dit moment draait het systeem alleen nog met TetraHIS. U kunt echter al voorinschrijven voor uw HIS.
De Whitebox staat in uw praktijk. Het systeem kent geen externe server die patiëntgegevens verwerkt. Er worden directe koppelingen gelegd, in geval van de waarneemkoppeling met de Huisartsenpost. U bepaalt met uw patiënt zelf wie toegang krijgt, en de gegevens zijn alléén voor diegenen inzichtelijk.
Met de Whitebox wordt toegang tot medische gegevens bottom-up georganiseerd door zorgverleners, zonder top-down aansturing, en in samenspraak met de patiënt.
Onderwerpen
- Informatie voor zorgverleners
- Informatie voor huisartsen
- Wat is de Whitebox?
- Wat is er nieuw aan de Whitebox?
- Waarom de Whitebox?
- Gebruiken jullie het Landelijk Schakelpunt (LSP)?
- Heb ik een UZI pas nodig voor de Whitebox?
- Met welke zorgverleners worden gegevens uitgewisseld?
- Welke gegevens worden uitgewisseld met de Huisartsenpost?
- Wat staat er in de minimale PS?
- Is de effectiviteit van de mini-PS onderzocht?
- Wat wordt er (straks) met andere zorgverleners dan de Huisartsenpost uitgewisseld?
- Kan de patiënt mede bepalen dat bepaalde gegevens niet worden uitgewisseld?
- Kunnen patiënten toegang krijgen tot hun gegevens (de PS)?
- Welke leveranciers ondersteunen de Whitebox?
- Is er sprake van een opt-in of een opt-out?
- Is er informatie voor patiënten beschikbaar?
- Is mondeling toestemming vragen genoeg?
- Kan de patiënt inzien wie zijn gegevens hebben geraadpleegd?
- Kan ik zien wie gegevens heeft opgevraagd?
- Kan een assistente op de huisartsenpost medische gegevens opvragen?
Wat is de Whitebox?
De Whitebox is een kastje waarmee per patiënt een beveiligde verbinding met de huisartsenpost kan worden gelegd. De Whitebox staat in de praktijk van de huisarts en is gekoppeld aan het huisarts informatiesysteem (HIS). Alleen voor aangemelde patiënten kunnen huisartsen op de huisartsenpost een professionele samenvatting opvragen.
In de toekomst kan de Whitebox ook koppelingen maken met andere zorgverleners of –systemen, met bijvoorbeeld ketenzorg of met ziekenhuizen. Ook met apothekers kunnen koppelingen gemaakt worden.
De huisarts bepaalt altijd welke gegevens gedeeld worden met wie, in samenspraak met de patiënt.
Wat is er nieuw aan de Whitebox?
De belangrijkste eigenschap van de Whitebox is dat het systeem van de huisarts is, bij de huisarts staat, en dat autoristaties volledig door de huisarts alleen bepaald worden. Zo heeft u volledige controle over de ontsluiting van gegevens van uw patiënten. Alleen door de huisarts geautoriseerde partijen krijgen toegang en geautoriseerde verbindingen zijn end-to-end beveiligd. Dit betekent dat derden tussen de geautoriseerde partij en de Whitebox geen toegang kunnen krijgen tot de gegevens - de verbinding is van begin tot eind versleuteld.
Doordat bij de Whitebox koppelingen één op één met specifieke partijen zijn, hoeft u deze partijen slechts te autoriseren als nodig. Voor zover toestemming nodig is, is deze heel specifiek, alléén voor die ene koppeling en niet meer.
Gebruik van de Whitebox vergroot het vertrouwen van uw patiënt dat gegevens veilig blijven en dat ú daarvoor borg kunt staan.
Waarom de Whitebox?
Juist in de zorg zijn communicatiesystemen nodig die de privacy van patiënten goed beschermen. Systemen die uitgaan van "privacy by design" - dus waarbij privacy en beveiliging uitgangspunten zijn geweest op de tekentafel - missen nu in de zorg.
Het is van groot belang dat patiënten op de vertrouwelijkheid van de zaken die zij met hun arts bespreken kunnen vertrouwen, zodat zij met hun klachten naar de arts durven blijven stappen. Ook, of misschien zelfs juist, wanneer steeds vaker gegevens in computersystemen worden ingevoerd, is het van belang dat degene die de patiënt behandelt borg kan staan voor de vertrouwelijkheid van gegevens.
Daarom moeten artsen zelf directe controle houden over wie gegevens mogen inzien. De Whitebox is een systeem waarmee artsen zelf controle houden over de ontsluiting van de gegevens. Zo kunnen zij garanderen dat patiëntgegevens veilig en privacy vriendelijk toegankelijk gemaakt kunnen worden voor andere zorgverleners, zonder dat onbevoegden meekijken.
Gebruiken jullie het Landelijk Schakelpunt (LSP)?
Nee, de Whitebox maakt geen gebruik van het LSP, het centrale landelijke schakelpunt van wat vroeger het "Elektronisch Patiëntendossier (EPD)" werd genoemd. Dit is bewust: het LSP is een schakelpunt waar álle patiëntgegevens over worden getransporteerd; in het schakelpunt zijn deze niet versleuteld, en dus aftapbaar. Bovendien ligt de controle over de uitwisseling van gegevens bij het LSP niet bij de huisarts, maar bij een externe partij.
De beveiliging van de Whitebox werkt heel anders. De Whitebox is een volledig ander systeem. Het is decentraal, en past end-to-end beveiliging toe. Bovendien is bij dit systeem de huisarts - in samenspraak met de patiënt - degene die de toegang bepaalt, en geen centrale organisatie op afstand. Omdat veel minder mensen toegang krijgen is het risico op een succesvolle aanval op specifieke patiëntgegevens veel minder groot dan bij het LSP.
Met de Whitebox behoudt de huisarts volledige controle over de patiëntengegevens, in samenspraak met de patiënt. De communicatie loopt volledig decentraal, rechtstreeks van arts naar arts, zonder een centrale component. Zo worden de privacy van de patiënt en het beroepsgeheim van de arts optimaal beschermd.
Voor een vergelijking tussen de Whitebox en het LSP, zie vergelijking met het LSP
Heb ik een UZI pas nodig voor de Whitebox?
Om de Whitebox in de huisartsenpraktijk te installeren en te gebruiken is geen UZI pas nodig. U kunt dus gegevens aanmelden voor inzage op de HAP zonder een UZI pas te gebruiken. In uw eigen praktijk heeft u ook geen UZI pas nodig om de Whitebox te gebruiken. De UZI pas is echter wel nodig om gegevens te kunnen opvragen vanaf de Huisartsenpost. Zo kan de Whitebox zien wie de gegevens wil opvragen (en of de opvrager wel een huisarts is), en bovendien zorgen dat dit zichtbaar is in de logregels die de Whitebox voor u bijhoudt en waarin precies staat wie wanneer welke gegevens heeft opgevraagd.
Met welke zorgverleners worden gegevens uitgewisseld?
Op dit moment kunnen alleen waarnemers (huisartsen) op de huisartsenpost gegevens opvragen.
In de toekomst kunt u mogelijk ook koppelingen met apothekers en ziekenhuizen leggen. Bijvoorbeeld wanneer u een recept stuurt, of bij een doorverwijzing.
Alleen expliciet geautoriseerde zorgverleners of zorgverleners of expliciet geautoriseerde organisaties (zoals de huisartsenpost) krijgen toegang.
Welke gegevens worden uitgewisseld met de Huisartsenpost?
Met de huisartsenpost wordt een zogeheten "professionele samenvatting (PS)" uitgewisseld. Dit is een actueel uitreksel uit uw medisch dossier.
Er zijn verschillende soorten professionele samenvatting. De professionele samenvatting die het LSP gebruikt is samengesteld door het Nederlands Huisartsen Genootschap (de NHG). Deze PS bevat heel veel gegevens, onder meer 4 maanden consultregels en álle episodes uit de episodelijst.
Voor de Whitebox is, in samenwerking met de Huisartsenkring Amsterdam (HKA), een minimale professionele samenvatting, de mini-PS ontwikkeld, die veel minder gegevens bevat dan de NHG PS.
De huisarts kan zelf instellen welke PS hij (standaard) ontsluit voor de huisartsenpost. Deze keuze is in samenspraak met de patiënt aan te passen.
Indien nodig, kan de huisarts ook tijdelijk een PS aanmelden. De PS is dan maximaal 2 weken inzichtelijk op de huisartsenpost, of een andere priode die afgesproken kan worden met de patiënt.
Wat staat er in de minimale PS?
De minimale PS bevat interacties, contra-indicaties en allergie-informatie (de zogeheten ICA gegevens), medicatie die tot en met 1 maand geleden nog actueel was (dus inclusief chronische medicatie), en de plus-episodes - dwz. episodes met een attentiewaarden. Alleen consultregels (SOEP regels) die minder dan een week geleden zijn aangemaakt worden toegevoegd. Verder bevat de minimale PS 2 weken meetwaarden/labresultaten.
Het is zelfs mogelijk om alle consultregels uit te sluiten van de PS. De huisarts kan de inhoud van de PS indien nodig volledig naar wens aanpassen.
Als huisarts stel je normaal gesproken overigens slechts éénmalig in welke PS gebruikt wordt, als het standaard 'filter' over de informatie die uit het HIS wordt opgehaald. Alleen als nodig (bijvoorbeeld als bij een patiënt echt meer informatie dan gebruikelijk nodig is op de HAP) is de precieze inhoud van de PS iets om over na te denken.
Is de effectiviteit van de mini-PS onderzocht?
Er loopt nu een onderzoek naar de effectiviteit van de mini-PS. Uit de voorlopige resultaten blijkt dat artsen deze PS waarderen en dat, mits de arts de episode-plus lijst goed controleert, de mini-PS niet leidt tot andere besluitvorming op de huisartsenpost, dan bij gebruik van de NHG professionele samenvatting. Zodra het onderzoeksrapport afgerond is zal dit beschikbaar worden gesteld.
Wat wordt er (straks) met andere zorgverleners dan de Huisartsenpost uitgewisseld?
Dat ligt aan de betreffende zorgverlener. Als het om uitwisseling met de apotheker gaat, zullen waarschijnlijk alleen actuele medicatiegegevens, interacties, contra-indicaties en allergieën worden uitgewisseld. De huisarts kan mogelijk ook kiezen om enkele specifieke labwaarden te ontsluiten als dat relevant is voor het leveren van medicatie. Zodra daadwerkelijk koppelingen met apothekers aangeboden worden zal de daarmee uitgewisselde informatie op deze site vermeld worden.
Kan de patiënt mede bepalen dat bepaalde gegevens niet worden uitgewisseld?
De patiënt kan in overleg met de huisarts mede bepalen welke gegevens worden opgenomen in de professionele samenvatting. Consultregels kunnen bijvoorbeeld helemaal uitgezet worden, ook de laatste week die normaal in de minimale PS inzichtelijk is.
De eenvoudige keuze is tussen het ontsluiten van de NHG PS en de minimale PS, al dan niet met consult van de laatste week. Nog meer gedetailleerd kan een 'custom PS' ingesteld worden. Daarnaast kan een patiënt - net als bij het LSP - vragen om bepaalde consulten of andere informatie af te schermen. Dit laatste is vooral relevant bij het ontsluiten van een NHG PS.
Kunnen patiënten toegang krijgen tot hun gegevens (de PS)?
Er wordt gewerkt aan een systeem waarmee patiënten ook toegang tot hun eigen gegevens kunnen krijgen. U (of uw assistent) kan daarvoor een account aanmaken. Hiermee kunnen patiënten vanaf één computer toegang krijgen tot hun dossier.
In beginsel krijgen patiënten toegang tot dezelfde professionele samenvatting als zichtbaar is op de post. Indien de patiënt dit wenst, kan de PS uitgebreid worden met meer gegevens. In de toekomst kunnen via de Whitebox ook koppelingen met persoonlijke gezondheidsdossiers (PGDs) gemaakt worden, door of op verzoek van de patiënt.
Welke leveranciers ondersteunen de Whitebox?
Op dit moment ondersteunen TetraHIS en Labelsoft de ontwikkeling door de Whitebox in hun systemen te integreren. Op korte termijn zullen we proberen om om ook ondersteuning van andere HISsen te krijgen.
Is er sprake van een opt-in of een opt-out?
Strikt juridisch is onder huidige wetgeving een opt-out regime (veronderstelde toestemming) van toepassing, wanneer de Whitebox wordt gebruikt om de Huisartsenpost te autoriseren. Dit is omdat de communicatie een één-op-één verbinding tussen huisarts en een waarnemer - de Huisartsenpost (HAP) - betreft. Gezien het belang van informed consent en transparantie naar de patiënt is met de HKA in de pilot in Amsterdam echter gekozen voor een opt-in. Deze opt-in is laagdrempelig: de huisarts kan in heel korte tijd mondeling informatie geven over de Whitebox, en daarbij om toestemming vragen van de patiënt.
Een groot voordeel van actief, per patiënt toestemming vragen is dat u bij het aanmelden van de patiënt aandacht kunt besteden aan welke gegevens u ontsluit. Met name is het daarbij zaak te kijken naar de episodelijst; gebruik de minimale PS, en zorg er voor dat bij de episodes met attentiewaarde alléén voor de waarnemer relevante informatie, en géén privacy-gevoelige informatie staat. Dit maakt het dossier ook voor de waarnemer op de post overzichtelijker.
Doordat de Whitebox koppeling een directe koppeling met een vervanger betreft, blijft het wel toegestaan om in gevallen waar sprake is van medische noodzakelijkheid, relevante gegevens (tijdelijk) beschikbaar te stellen voor de post zonder hier expliciete toestemming voor te vragen. Deze juridische ruimte is uniek voor de Whitebox. Deze mogelijkheid wordt duidelijk beschreven in de patiëntenfolder.
Is er informatie voor patiënten beschikbaar?
De patiëntenfolder die we voor de HKA pilot hebben ontwikkeld is hier te downloaden.
Is mondeling toestemming vragen genoeg?
U kunt uw patiënt vragen of hij of zij het goed vindt als een samenvatting van diens gegevens via een directe één-op-één verbinding met de huisartsenpost gedeeld worden voor waarneemsituaties, waarbij u kunt aangeven dat hier verder niets tussen zit en het alleen de huisartsenpost betreft.
Omdat bovenstaande precies is wat er gebeurt en omdat er geen derde partij bij de uitwisseling of verwerking van persoonsgegevens betrokken is, is deze uitleg bij een mondelinge toestemmingsvraag voldoende. U kunt eventueel aangeven welke gevens u ontsluit; dit kunt u immers heel precies inregelen via een menu in TetraHIS.
Wel is het noodzakelijk informatie voor de patiënt beschikbaar te hebben over het systeem. Deze informatie is via Whitebox Systems en via bovenstaande link beschikbaar.
Kan de patiënt inzien wie zijn gegevens hebben geraadpleegd?
De patiënt kan indien gewenst bij de huisarts loggegevens inzien, dus welke zorgverlener wanneer welke gegevens heeft ingezien. De huisarts wordt altijd direct geïnformeerd na inzage door een andere partij (de huisarts ontvangt dagelijks een “snuffelverslag” als er inzage in het dossier is geweest).
Kan ik zien wie gegevens heeft opgevraagd?
Ja, alle toegang wordt op de Whitebox gelogd. U kunt de loggegevens doorkijken als u op de Whitebox bent ingelogd. U krijgt tevens een melding per mail dat er gegevens opgevraagd zijn. Ook de patiënt kan - indien deze ingelogd is - de loggegevens van zijn dossier inzien, of een kopie van deze gegevens bij u of uw assistent vragen.
Kan een assistente op de huisartsenpost medische gegevens opvragen?
Nee, de assistente (triagist) op de huisartsenpost kan normaal gesproken uw gegevens niet opvragen. Alleen huisartsen kunnen uw gegevens opvragen.